Doświadczenia polowe
Wpływ międzyplonów ozimych żyta i rzepaku, wysianych po pszenicy ozimej, na właściwości gleby i wzrost roślin kukurydzy
DOŚWIADCZENIA POLOWE
Wpływ międzyplonów ozimych żyta i rzepaku, wysianych po pszenicy ozimej, na właściwości gleby i wzrost roślin kukurydzy.
Ciepłolubna kukurydza z uwagi na późny termin siewu jest dobrą rośliną do uprawy jako plon wtóry, czyli zasiew wprowadzany na pole po międzyplonie ozimym. W międzyplonie ozimym rośliny wysiewa się jesienią, a zagospodarowuje wiosną. W tym rodzaju międzyplonu wykorzystuje się gatunki ozime, które wiosną wcześnie wznawiają wegetację, takie jak rzepak ozimy czy żyto ozime. Utrzymywanie gleby przykrytej przez okres zimy żywymi roślinami chroni ją przed erozją, wymywaniem składników pokarmowych oraz pomaga w utrzymaniu całego pożytecznego życia biologicznego z nią związanego. Zagospodarowanie gleby międzyplonem ozimym jest zdecydowanie lepszym wyborem, niż pozostawienie odkrytej, pozbawionej resztek roślinnych gleby na kilka miesięcy, zanim ponownie zakryje ją łan roślin jarych, co ma miejsce w przypadku wykonania przed kukurydzą orki zimowej. Kukurydzę można wysiać za pomocą siewu pasowego i innych technologii siewu w resztki zniszczonego wiosną międzyplonu ozimego.
Cel doświadczenia:
Wybór rodzaju międzyplonu w danych warunkach glebowo-klimatycznych pola może w istotny sposób regulować właściwości gleby, które odgrywają istotną rolę we wzroście roślin od najwcześniejszych faz rozwojowych. W celu sprawdzenia tej hipotezy, w gospodarstwie Jagrol założono eksperyment polowy mający na celu sprawdzenie, jak wybór rodzaju międzyplonu ozimego wpływa na wybrane właściwości gleb, wzrost i rozwój kukurydzy wysianej po tym międzyplonie i w konsekwencji jej plonowanie.
Zakładając doświadczenie postawiliśmy sobie trzy kluczowe pytania:
- Na jakie właściwości gleby może mieć wpływ uprawa międzyplonu ozimego przed kukurydzą w porównaniu do uprawy kukurydzy po orce zimowej?
- Czy różne warianty międzyplonu ozimego mają wpływ na wzrost i rozwój uprawianej po nich kukurydzy?
- Czy wybór rodzaju międzyplonu ozimego może mieć wpływ na plon ziarna kukurydzy?
Wybrane wyniki badań:
Chronologia zabiegów agrotechnicznych:
Prowadzone badania:
- test flagi
- oznaczenie zasobności mikrobiologicznej gleby oraz właściwości chemicznych i fizyko-chemicznych
- ciągłe oznaczenia temperatury i wilgotności gleby sondami METOS
- oznaczenie zwięzłości gleby
- oznaczenie gęstości gleby
- oznaczenie ilości świeżej i suchej masy w różnych stadiach rozwojowych kukurydzy
- oznaczenie plonu ziarna kukurydzy
Czynniki i schemat doświadczenia polowego:
Czynnikami doświadczenia były dwa rodzaje międzyplonu ozimego:
- Międzyplon ozimy – rzepak ozimy
- Międzyplon ozimy – żyto ozime
Pole podzielono na dwie części – w jednej wysiano rzepak ozimy, a w drugiej żyto ozime. Oba rodzaje międzyplonów ozimych zniszczono bezpośrednio przed siewem kukurydzy. Próbki gleby i roślin pobierano w 4 powtórzeniach A, B, C i D zgodnie ze schematem:
Ocena zasobności mikrobiologicznej gleby wykonana za pomocą badania BIOTREX
Oznaczona średnia (n=4) zasobność mikrobiologiczna dla pola z międzyplonami ozimymi rzepaku była bardzo wysoka i wynosiła 428,365 w skali BIOTREX. Podobnie, bardzo wysoki wynik (415,701) uzyskano na polu z żytem ozimym. W obydwu przypadkach można zaobserwować ochronny wpływ uprawianych roślin, na mikrobom glebowy w okresie zimowym i wczesno wiosennym. Dla kontrastu na polu, na którym wykonano orkę zimową po międzyplonie ścierniskowym stwierdzono dużo mniejszą średnią wartość zasobności mikrobiologicznej 252,499 (więcej szczegółów w Eksperymencie 2). Poza funkcją ochronną resztki rzepaku oraz żyta ozimego po wałowaniu stanowiły dodatkowe źródło cukrów oraz minerałów dla mikroorganizmów glebowych oraz kukurydzy.
Wykres 1. Zasobność mikrobiologiczna gleby na tle skali BIOTREX – wartości średnie, w punkcie czasowym
Ocena właściwości chemicznych i fizyko-chemicznych gleby
Wybór rodzaju międzyplonu wpłynął istotnie na właściwości chemiczne i fizyko-chemiczne gleby po zimie – poza zawartością w glebie materii organicznej, fosforu i potasu, oznaczone właściwości gleby miały największe wartości w glebie po międzyplonie ozimym z żyta. Wartość pH była istotnie większa w glebie po międzyplonie ozimym z żyta w porównaniu do obiektu zaoranego zimą po międzyplonie ścierniskowym. Identyczne tendencje zaobserwowano w zawartości w glebie siarki, manganu i miedzi. Natomiast w przypadku azotu ogólnego, całkowitej pojemności kompleksu sorpcyjnego, zawartości wapnia czy boru, istotnie większe wartości tych właściwości gleby stwierdzono w glebie po międzyplonie z żyta ozimego w porównaniu do gleby po międzyplonie z rzepaku ozimego. Pozostałe właściwości gleby nie różniły się istotnie między obiektami.
Tabela 1. Wybrane właściwości biologiczne, chemiczne i fizyko-chemiczne gleby w różnych sposobach zagospodarowania międzyplonu ścierniskowego
Wzrost kukurydzy po 30 dniach od siewu
Świeża i sucha masa roślin kukurydzy była zauważalnie mniejsza w jej uprawie po życie ozimym, co potwierdziła analiza statystyczna wyników. Większą świeżą masę części nadziemnej i korzeni miesiąc po siewie miały rośliny po orce zimowej w porównaniu do roślin wysianych po międzyplonach ozimych. Jednak istotne statystycznie różnice stwierdzono jedynie pomiędzy obiektem zaoranym, a obiektem z międzyplonem ozimym. Podobnie kształtowała się zawartość suchej masy w roślinach. Jedynie w przypadku suchej masy korzeni, stwierdzono istotne różnice pomiędzy wszystkimi obiektami, przy czym najmniejszą suchą masą korzeni charakteryzowały się rośliny kukurydzy wysianej bezpośrednio po międzyplonie ozimym, a największą rośliny kukurydzy uprawiane w obiekcie zaoranym.
Wnioski i rekomendacje w oparciu o uzyskane wyniki:
- Zasobność mikrobiologiczna gleby w okresie wiosennym była znacznie mniejsza w orkowym sposobie zagospodarowania międzyplonu ścierniskowego w porównaniu do zasobności mikrobiologicznej gleb w obu międzyplonach ozimych. Największą zasobność mikrobiologiczną gleby stwierdzono w międzyplonie z rzepaku ozimego. Ochronny oraz odżywczy wpływ ozimin ma pozytywny wpływ na jakość mikrobiologiczną gleby, w szczególności dobrze przygotowując ją do sezony wegetacyjnego.
2. Uzyskane w doświadczeniu wyniki badań wskazały, że właściwości chemiczne i fizyko-chemiczne gleby w okresie wiosennym mogą zależeć od rodzaju i sposobu zagospodarowania gleby międzyplonami. Korzystnie na konserwację składników pokarmowych w glebie i ich dostępność dla roślin w okresie wiosennym wpłynęło zwłaszcza stosowanie międzyplonu ozimego z żyta ozimego.
3. Zaobserwowano różnice w masie części nadziemnej i korzeni kukurydzy 30 dni po siewie w zależności od wyboru międzyplonu ozimego – rośliny miały istotnie mniejszą masę i zawartość suchej masy w obiekcie z międzyplonem ozimym z żyta ozimego w porównaniu do międzyplonu ozimego z rzepaku ozimego i kukurydzy wysianej po orce zimowej.
Warto zapamiętać:
Zima to też dobry okres na budowanie zdrowia gleb. Nie można dopuścić do sytuacji, aby gleba w tym okresie była całkowicie odkryta i narażana na niekorzystne zjawiska, jak erozja wodna i wietrzna, sprzyjające wymywaniu składników pokarmowych działanie deszczu czy przesuszające działanie wiatru. Te wszystkie zjawiska mają miejsce, kiedy resztki roślinne roślin uprawnych i międzyplonów zostaną wprowadzone do gleby z użyciem orki. Odwracająca warstwę uprawną uprawa płużna jest najsilniej oddziałującym na fizyczny układ, strukturę gleby oraz właściwości biologiczne zabiegiem uprawowym. Jeśli tylko to możliwe, należy zapewnić pokrycie gleby roślinnością w okresie zimy oraz wprowadzać na pola uproszczone, bezorkowe systemy uprawy roli.
Międzyplony ozime chronią składniki pokarmowe znajdujące się w warstwie uprawnej przed wymywaniem w okresie jesień-zima-wiosna. Mogą być z powodzeniem stosowane przed roślinami jarymi późnego terminu siewu, takimi jak kukurydza. Powierzchniowe zagospodarowanie resztek międzyplonu ozimego może skutecznie chronić wilgoć gleby w okresie wegetacji kukurydzy i chronić ją przed stresami suszy. Bardzo ważny jest dobór odpowiedniego międzyplonu do warunków glebowych na polach uprawnych oraz jego wiosenne zagospodarowanie. Na lżejszych glebach, szybko ogrzewających się wiosną, dobrze sprawdzi się żyto ozime. Ten międzyplon może być również przydatny do zadarniania gleb szczególnie podatnych na erozję, na przykład na zboczach wzniesień. Nie należy wprowadzać żyta ozimego na gleby cięższe, wolniej ogrzewające się wiosną – w takich warunkach lepszym wyborem może być międzyplon ozimy z rzepaku ozimego. Międzyplony ozime warto również niszczyć wczesną wiosną, a nie bezpośrednio przed siewem kukurydzy, aby kukurydza mogła korzystać z uwalnianych z rozkładanych resztek międzyplonu ozimego składników pokarmowych już w początkowych fazach wzrostu, a gleba mogła odzyskać sprawność w zakresie fizycznych właściwości gleby.
Przeprowadzone badania potwierdziły tę rekomendację – rośliny kukurydzy rosły najgorzej w warunkach uprawy bezpośrednio po międzyplonie ozimym, pomimo iż oznaczone właściwości biologiczne, chemiczne i fizyko-chemiczne gleby miały zazwyczaj większe wartości w tym obiekcie. Ta sytuacja wskazuje, że uprawa żyta jako rośliny okrywowej przed uprawą kukurydzy na tym konkretnym polu nie była dobrym wyborem – rośliny kukurydzy istotnie lepiej zareagowały na uprawę po międzyplonie z rzepaku ozimego. Prawdopodobną przyczyną gorszego wzrostu kukurydzy po międzyplonie z żyta ozimego mógł być wpływ warunków fizycznych gleby. mógł być wpływ warunków fizycznych gleby.
Na skróty
O forum
Program
Organizatorzy
Partnerzy
Zapisy
Polityka prywatności
RODO
Kontakt:
Pierzchno 14, Kórnika k. Poznania Wielkopolska, Polska
+48 784 511 323
info@bioreaction.pl
bilety@bioreaction.pl
Napisz do nas